Архангай аймгийн гадаргын усны чанарын 2023 оны 08 дугаар сарын тойм

1.Гадаргын усны чанар

Архангай аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу 2023.08 дугаар сард Тэрхийн цагаан нуур, Суман-Тариат, Гичгэнэ-Тариат, Хануй-Эрдэнэмандал, Өгийнуур, Хойд Тамир-Ихтамир , Урд тамир дээд, доод цэгээс усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд: Гадаргын усны ууссан хүчилтөрөгчийн горим хэвийн байв.

2023 оны 8-р сард хийсэн Архангай аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг усны чанарын гол үзүүлэлтүүдээр MNS 4586-98 усны чанарын стандартай харьцуулан /Хүснэгт1/-д үзүүллээ.  

/Хүснэгт1./-д

Тайлбар: БХХ₅-биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ПИЧ-Перманганатын исэлдэх чанар, илр-илрээгүй, MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлтүүдийг тодрүүлав.

Тэрхийн цагаан нуур усны цахилгаан дамжуулах чадвар 150.9 эрдэсжилт 111.3мг/л, хатуулаг 1.25 мг-экв/л,  төмөр 0.04 мг/л, нитрат азот 0.07 мг/л, сульфат 0.9 мг/л, хлор 4.6 мг/л, гидрокарбонат 78.6 мг/л, магни 4.3 мг/л байна.

Гичгэнэ-Тариат усны цахилгаан дамжуулах чадвар 99.07 эрдэсжилт 76.2 мг/л, хатуулаг 0.83 мг-экв/л,  төмөр 0.14мг/л, нитрат азот 0.0.07 мг/л, сульфат 1.1 мг/л, хлор 3.5 мг/л, гидрокарбонат 52.5 мг/л, магни 2.1 мг/л байна.

Суман-Тариат усны цахилгаан дамжуулах чадвар 140.1 эрдэсжилт 105.5 мг/л, хатуулаг 1.19 мг-экв/л,  төмөр 0.10 мг/л, нитрат азот 0.04 мг/л, сульфат 1.1 мг/л, хлор 4.6 мг/л, гидрокарбонат 74.4 мг/л, магни 4.5 мг/л байна.

Хануй –Эрдэнэмандал усны цахилгаан дамжуулах чадвар 237.2, эрдэсжилт 184.5 мг/л, хатуулаг 2.03 мг-экв/л,  төмөр 0.16 мг/л, нитрат азот 0.20 мг/л, сульфат 2.1 мг/л, хлор 3,9 мг/л, гидрокарбонат 134.8 мг/л, магни 8.1 мг/л байна.

Өгийнуур. усны цахилгаан дамжуулах чадвар 567.9, эрдэсжилт 504.9 мг/л, хатуулаг 3.24 мг-экв/л,  төмөр 0.10 мг/л, нитрат азот 0.11 мг/л, сульфат 56.7 мг/л, хлор 18.1 мг/л, гидрокарбонат 299.6 мг/л, магни 28.5 мг/л байна

Хойд Тамир усны цахилгаан дамжуулах чадвар 98.57, эрдэсжилт 72.4 мг/л, хатуулаг 0.79 мг-экв/л,  төмөр 0.08 мг/л, нитрат азот 0.14 мг/л, сульфат 0.9 мг/л, хлор 2.8 мг/л, гидрокарбонат 51.3 мг/л, магни 3.4 мг/л байна.

Урдтамир- Цэцэрлэг дээд, Цэцэрлэг доод усны цахилгаан дамжуулах чадвар 99.34-109.2, эрдэсжилт 74.7-79.1 мг/л, хатуулаг 0.74-0.82 мг-экв/л,  төмөр 0.02-0.05 мг/л, нитрат азот 0.26-0.29 мг/л, сульфат 0.8-0.9 мг/л, хлор 3.5 мг/л, гидрокарбонат 51.3-54.9 мг/л, магни 1.9-2.3 мг/л байна.

2.Хаягдал бохир усны хяналт-шинжилгээ

Архангай аймгийн Эрдэнэбулган сумын “Ундарга” цэвэрлэх байгууламжийн хаягдал бохир усны орох, гарах 2 цэгээс хаягдал усны сорьц авч химийн найрлага болон чанарын үзүүлэлтийг тодорхойллоо. 

Шинжилгээний дүнг /MNS4943:2015/ “Хаягдал ус”-ны стандартад харьцуулан /Хүснэгт2./-д үзүүллээ.

Хүснэгт2

Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд: /MNS4943:2015/ “Хаягдал ус”ны стандарт дахь зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс Биохимийн Хэрэгцээт Хүчилтөрөгч-/БПК₅/-ийн агууламж 1.5  дахин их, Нийт азот 3.2 дахин их  байна.

АРХАНГАЙ АЙМАГ УС, ЦАГ УУР ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ГАЗРЫН БАЙГАЛЬ ОРЧИН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ЛАБОРАТОРИ