Орчны шинжилгээний мэдээ > Гадаргын усны чанар
цэцэрлэг хотын 2022 оны 04 дүгээр сарын гадаргын усны чанарын тойм
Архангай аймгийн гадаргын усны чанарын
2022 оны 4 дүгээр сарын тойм
1.Гадаргын усны чанар
Архангай аймгийн Байгаль орчны шинжилгээний лаборатори нь гадаргын усны хяналт-шинжилгээний хөтөлбөрийн дагуу 2022.04 дүгээр сард Чулуут-Чулуут, Чулуут-Өндөр-Улаан, Өгий нуур, Гичгэнэ-Тариат, Суман-Тариат, Тэрхийн цагаан нуур, Хойд тамир, Хануй-Эрдэнэмандал, Орхон-Өлзийт, Урд тамир дээд, доод цэгээс усны сорьц авч химийн найрлага, чанарын үзүүлэлтүүдийг тодорхойллоо. Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд: Гадаргын усны ууссан хүчилтөрөгчийн горим хэвийн байв.
2022 оны 4-р сард хийсэн Архангай аймгийн гадаргын усны шинжилгээний дүнг усны чанарын гол үзүүлэлтүүдээр MNS 4586-98 усны чанарын стандартай харьцуулан /Хүснэгт1/-д үзүүллээ. /Хүснэгт1./-д
№ |
Харуулын нэр |
Усны чанарын үзүүлэлт, мг/л |
||||||
О2 |
БХХ5 |
ПИЧ |
NH4 |
NO2 |
P |
F |
||
1 |
Гичгэнэ-Тариат |
|
|
1.1 |
0.04 |
илр |
илр |
0.09 |
2 |
Суман-Тариат |
|
|
5.8 |
0.07 |
0.005 |
0.014 |
илр |
3 |
Тэрхийн цагаан нуур |
|
|
7.0 |
0.14 |
0.006 |
0.013 |
0.20 |
4 |
Чулуут-Өндөр-Улаан |
|
|
4.7 |
0.25 |
0.053 |
илр |
0.17 |
5 |
Хойд тамир |
|
|
6.2 |
0.14 |
0.006 |
0.004 |
0.26 |
6 |
Урд тамир дээд |
8.86 |
3.2 |
2.0 |
0.14 |
илр |
илр |
0.01 |
7 |
Урд тамир доод |
8.21 |
1.1 |
1.4 |
0.10 |
0.001 |
илр |
0.04 |
8 |
Чулуут-Чулуут |
|
|
5.0 |
0.06 |
0.005 |
0.171 |
0.35 |
9 |
Хануй-Эрдэнэмандал |
|
|
10.9 |
0.17 |
0.001 |
0.031 |
0.38 |
10 |
Өгийнуур |
|
|
5.2 |
0.23 |
0.001 |
0.001 |
0.54 |
11 |
Орхон-Өлзийт |
|
|
7.6 |
0.06 |
0.004 |
0.005 |
0.38 |
MNS4586:1998 |
6< |
3.0 |
10.0 |
0.50 |
0.020 |
0.100 |
1.50 |
Тайлбар: БХХ5-биохимийн хэрэгцээт хүчилтөрөгч, ПИЧ-Перманганатын исэлдэх чанар, илр-илрээгүй, MNS4586-98 усны чанарын стандарт дахь хүлцэх агууламжаас давсан үзүүлэлтүүдийг тодрүүлав.
Гичгэнэ-Тариат усны цахилгаан дамжуулах чадвар 106.8 эрдэсжилт 72.8 мг/л, хатуулаг 0.52 мг-экв/л, төмөр 0.22мг/л, нитрат азот 0.01мг/л, сульфат 9.2 мг/л, хлор 4.5 мг/л, гидрокарбонат 39.0 мг/л, натри кали 11.0 мг/л байна.
Суман-Тариат усны цахилгаан дамжуулах чадвар 294.1 эрдэсжилт 235.3мг/л, хатуулаг 0.72 мг-экв/л, төмөр 0.20мг/л, нитрат азот 0.01мг/л, сульфат 13.0 мг/л, хлор 8.3 мг/л, гидрокарбонат 146.4 мг/л, натри кали 54.5 мг/л байна.
Тэрхийн цагаан нуур. усны цахилгаан дамжуулах чадвар 185.7 эрдэсжилт 165.9 мг/л, хатуулаг 0.60 мг-экв/л, төмөр 0.31мг/л, нитрат азот 0.01мг/л, сульфат 11.5 мг/л, хлор 4.5 мг/л, гидрокарбонат 102.5 мг/л, натри кали 36.3 мг/л байна
Чулуут-Өндөр-Улаан усны цахилгаан дамжуулах чадвар 276.9 эрдэсжилт 248.9 мг/л, хатуулаг 0.68 мг-экв/л, төмөр 0.23мг/л, нитрат азот илрээгүй, сульфат 8.7 мг/л, хлор 6.4 мг/л, гидрокарбонат 162.3 мг/л, натри кали 58.5 мг/л байна.
Хойд Тамир. усны цахилгаан дамжуулах чадвар 171.7, эрдэсжилт 120.9 мг/л, хатуулаг 0.64 мг-экв/л, төмөр 0.21мг/л, нитрат азот 0.01мг/л, сульфат 12.1 мг/л, хлор 5.1 мг/л, гидрокарбонат 69.5 мг/л, натри кали 22.3 мг/л байна
Урдтамир- Цэцэрлэг дээд, Цэцэрлэг доод усны цахилгаан дамжуулах чадвар 115.6-116.7 эрдэсжилт 89.7-93.1 мг/л, хатуулаг 0.48-0.52 мг-экв/л, төмөр 0.12-0.14мг/л, нитрат азот 0.02мг/л, сульфат 10.0-10.6 мг/л, хлор 5.1-5.7 мг/л, гидрокарбонат 48.8-50.0 мг/л, натри кали 16.8-17.0 мг/л байна.
Чулуут-Чулуут усны цахилгаан дамжуулах чадвар 171.6 эрдэсжилт 125.6 мг/л, хатуулаг 0.48 мг-экв/л, төмөр 0.82мг/л, нитрат азот илрээгүй, сульфат 8.8 мг/л, хлор 7.7 мг/л, гидрокарбонат 72.6 мг/л, натри кали 27.5 мг/л байна.
Хануй-Эрдэнэмандал усны цахилгаан дамжуулах чадвар 198.8 эрдэсжилт 164.5 мг/л, хатуулаг 0.76 мг-экв/л, төмөр 0.65мг/л, нитрат азот 0.01мг/л, сульфат 12.3 мг/л, хлор 8.9 мг/л, гидрокарбонат 96.4 мг/л, натри кали 33.3 мг/л байна.
Өгий нуур- Өгий нуур усны цахилгаан дамжуулах чадвар 255.1 эрдэсжилт 212.7 мг/л, хатуулаг 1.36 мг-экв/л, төмөр 0.23мг/л, нитрат азот 0.01мг/л, сульфат 11.2 мг/л, хлор 14.0 мг/л, гидрокарбонат 151.3 мг/л, натри кали 43.8 мг/л байна.
Орхон-Өлзийт усны цахилгаан дамжуулах чадвар 398.2 эрдэсжилт 345.0 мг/л, хатуулаг 0.84 мг-экв/л, төмөр 0.28мг/л, нитрат азот 0.04мг/л, сульфат 17.9 мг/л, хлор 10.2 мг/л, гидрокарбонат 217.2мг/л, натри кали 84.5 мг/л байна.
2.Хаягдал бохир усны хяналт-шинжилгээ
Архангай аймгийн Эрдэнэбулган сумын “Ундарга” цэвэрлэх байгууламжийн хаягдал бохир усны орох, гарах 2 цэгээс хаягдал усны сорьц авч химийн найрлага болон чанарын үзүүлэлтийг тодорхойллоо.
Шинжилгээний дүнг /MNS4943:2015/ “Хаягдал ус”-ны стандартад харьцуулан /Хүснэгт2./-д үзүүллээ.
Хүснэгт2
Төв ЦБ-аас сорьц авсан цэг |
рН |
Ж/б мг/л |
БПК5 мг/л |
ХХХ, мг/л |
ПИЧ мг/л |
Нийт азот мг/л
|
P мг/л |
MNS 4943:2015 /ЗДХ/ |
6-9 |
30 |
20 |
50 |
20 |
15 |
|
Орох |
8.93 |
281.0 |
172.0 |
- |
79.0 |
- |
- |
Гарах |
7.55 |
18.0 |
27.0 |
- |
12.2 |
8.732 |
0.171 |
Цэвэршилт, хувь |
84.3% |
Шинжилгээний дүнгээс үзэхэд: /MNS4943:2015/ “Хаягдал ус”ны стандарт дахь зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс Биохимийн Хэрэгцээт Хүчилтөрөгч-/БПК5/-ийн агууламж 1.4 дахин их байна.
АРХАНГАЙ АЙМАГ УС, ЦАГ УУР ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ГАЗРЫН БАЙГАЛЬ ОРЧИН ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ЛАБОРАТОРИ